Báo cáo mới đây của cơ quan môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) tiết lộ hôm thứ Tư, cho biết một phần năm số lượng thực phẩm bị vứt bỏ, trong khi một phần ba nhân loại phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực, tương đương một tỷ bữa ăn bị lãng phí mỗi ngày.

Báo cáo Chỉ số chất thải Thực phẩm năm 2024 của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc nhấn mạnh rằng theo dữ liệu mới nhất từ năm 2022 cho thấy 1,05 tỷ tấn thực phẩm đã bị lãng phí.

Khoảng 19% thực phẩm sẵn có cho người tiêu dùng đã bị thất thoát ở cấp độ bán lẻ, dịch vụ thực phẩm và hộ gia đình.

Ngoài ra, có thêm khoảng 13% lương thực bị thất thoát trong chuỗi cung ứng, theo ước tính của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc ( FAO ), từ sau thu hoạch cho đến điểm bán hàng.

'Thảm kịch toàn cầu'

“Chất thải thực phẩm là thảm kịch toàn cầu. Hàng triệu người sẽ bị đói ngày hôm nay do thực phẩm bị lãng phí trên khắp thế giới,” Inger Andersen, Giám đốc điều hành của UNEP , giải thích vấn đề đang diễn ra này không chỉ tác động đến nền kinh tế toàn cầu mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm.

Hầu hết rác thải thực phẩm trên thế giới đều đến từ các hộ gia đình, tổng cộng 631 triệu tấn - tương đương 60% - tổng lượng chất thải thực phẩm. Các lĩnh vực dịch vụ và bán lẻ thực phẩm chịu trách nhiệm tương đương 290 và 131 triệu tấn.

Tính trung bình mỗi người lãng phí 79 kg thực phẩm mỗi năm, con số này tương đương với 1,3 bữa ăn mỗi ngày cho mỗi người trên thế giới bị ảnh hưởng bởi nạn đói, các tác giả báo cáo nhấn mạnh,Không chỉ là vấn đề 'quốc gia giàu có.

Vấn đề không chỉ giới hạn ở các quốc gia giàu có

Sau khi mức độ bao phủ dữ liệu tăng gần gấp đôi kể từ khi Báo cáo chỉ số chất thải thực phẩm năm 2021 được công bố, sự liên đới giữa người giàu và người nghèo ngày càng tăng.

Các quốc gia có thu nhập cao, thu nhập trung bình cao và thu nhập trung bình thấp chỉ khác nhau về mức rác thải thực phẩm trung bình trong hộ gia đình chỉ 7 kg bình quân đầu người mỗi năm.

Sự phân chia lớn hơn đến từ những khác biệt giữa dân số thành thị và nông thôn.

Ví dụ, ở các nước có thu nhập trung bình, khu vực nông thôn thường lãng phí ít hơn. Lời giải thích đưa ra là do việc tái chế thức ăn thừa làm vật nuôi, thức ăn chăn nuôi và làm phân bón tại nhà ở nông thôn.

Báo cáo khuyến nghị tập trung nỗ lực vào việc tăng cường giảm thiểu chất thải thực phẩm và ủ phân ở các thành phố.

Chất thải và biến đổi khí hậu

Báo cáo chỉ ra mối tương quan trực tiếp giữa nhiệt độ trung bình và mức độ chất thải thực phẩm.

Các quốc gia nóng hơn dường như có nhiều chất thải thực phẩm bình quân đầu người trong các hộ gia đình hơn, có thể là do tăng tiêu thụ thực phẩm tươi có chứa nhiều phần phải thải bỏ hơn và thiếu các giải pháp bảo quản và làm lạnh hiệu quả.

Nhiệt độ theo mùa cao hơn, các đợt nắng nóng cực độ và hạn hán khiến việc lưu trữ, chế biến, vận chuyển và bán thực phẩm an toàn trở nên khó khăn hơn, thường dẫn đến một lượng lớn thực phẩm bị thải bỏ hoặc thất thoát.

Do thất thoát và lãng phí lương thực tạo ra tới 10% lượng khí thải nhà kính toàn cầu - gần gấp 5 lần tổng lượng khí thải so với ngành hàng không – nên việc giảm lượng khí thải từ chất thải thực phẩm là điều cần thiết.

Sự hy vọng

Báo cáo cho thấy vẫn có chỗ cho sự lạc quan: quan hệ đối tác công-tư nhằm giảm lãng phí thực phẩm và các tác động đến căng thẳng về khí hậu và nước đang được ngày càng nhiều chính quyền các cấp chấp nhận.

Các ví dụ như Nhật Bản và Vương quốc Anh đạt mức giảm lần lượt là 18% và 31% , cho thấy sự thay đổi trên tỷ lệ là có thể thực hiện được nếu thực phẩm được phân chia cách hợp lý.

Được xuất bản trước Ngày Quốc tế Không Rác thải, Báo cáo Chỉ số Chất thải Thực phẩm của UNEP, đồng tác giả với WRAP, một tổ chức phi chính phủ về hành động vì khí hậu của Vương quốc Anh, cung cấp ước tính toàn cầu chính xác nhất về lãng phí thực phẩm ở cấp độ bán lẻ và người tiêu dùng, đồng thời đưa ra hướng dẫn, cho các quốc gia, về cải thiện việc thu thập dữ liệu và các phương pháp thực hành tốt nhất, phù hợp với Mục tiêu Phát triển Bền vững 12.3 về giảm một nửa lượng chất thải thực phẩm vào năm 2030 .

Nguồn:https://news.un.org/en/story/2024/03/1148036?_gl=1*ghl05p*_ga*MjEyNzI2NzAxNS4xNzEwMjM0MDMw*_ga_TK9BQL5X7Z*MTcxMTU4OTc5NS43LjEuMTcxMTU4OTc5OC4wLjAuMA.

Chuyển ngữ: PTT – Caritas Việt Nam